Dziecko
Maria Montessori
(1870 - 1952)
Pierwsza kobieta - lekarz we Włoszech. Pedagog, prekursorka nowoczesnejpedagogiki „przenikniętej duchem miłości, humanitaryzmu i tolerancji”.
Według Marii Montessori, każde dziecko jest inne dlatego powinno rozwijać
się według jego własnego indywidualnego planu rozwojowego.
Maria Montessori krytycznie odnosiła się do tradycyjnego szkolnictwa,
ławka szkolna według niej to symbol odebrania dziecku należnej mu wolności.
Maria Montessori była wyróżniona tytułami Doktora Honoris Causa
za wybitne osiągnięcia w dziedzinie pedagogiki oraz za przesłania
humanistyczne. Wielokrotnie nominowana do Nagrody Nobla. Zaliczana
do pedagogów reprezentujących nurt „nowego wychowania”.
Maria Montessori opracowała całościową, spójną koncepcję pedagogiczną.
Montessori jest ruchem międzynarodowym. Funkcjonuje na wszystkich
6 kontynentach. Obejmuje swoimi oddziaływaniami Dzieci od 3 mies. do 18 r.ż.
źródło: wikipedia.org
Dlaczego Montessori?
Dzieci Montessori wyrastają na kompetentnych uczniów, którzy wiedzą jak się uczyć i kochają przyswajać wiedzę. Gruntowne podstawy, które edukacja Montessori pozwala im uzyskać na wczesnym etapie życia buduje pewność siebie przyszłego dorosłego.Badania naukowe potwierdzają, że dzieci Montessori są znakomicie przystosowane do późniejszych etapów szkolnych. Wspaniale funkcjonują i rozwijają się społecznie i emocjonalnie. W licznych rankingach przodują w takich kompetencjach jak: zdolność adaptacji do nowych sytuacji, kończeniu pracy na czas, uważnym słuchaniu, pasji do zdobywania wiedzy, praktycznym wykorzystaniu nabytych umiejętności, czerpaniu radości z nauki.
Różnica między montessori
a edukacją konwencjonalną?
Współczesna oświata to najczęściej model przekazywania gotowej wiedzy przez nauczyciela co skutkuje narzucaniem znaczeń i interpretacji. Warunki edukacyjne nie sprzyjają rozwojowi dziecka, a uczeń jest podporządkowany zachowaniom nauczyciela, bezkrytycznie i pamięciowo opanowuje wiedzę.
Pomija się indywidualność dziecka, pomija się różne typy inteligencji choć współczesne badania udowodniły już jak uczy się mózg a strategia, ktora jest odpowiednia dla jednego ucznia jest bezużyteczna dla drugiego. Współczesna szkoła nie wspiera aktywnego ucznia, a robi z niego biernego odbiorcę.
Szkoła jest miejscem, które - wbrew jawnym i deklarowanym
celom - nie rozwija wszechstronnie dziecka. Przeciwnie, ogranicza jego horyzont myślenia, sprowadzając go do powtarzania akceptowanych przez nauczyciela schematów. Narzucając dzieciom „właściwy i poprawny” sposób myślenia, zgodny z wcześniej opracowanymi scenariuszami lekcji, nauczyciele blokują naturalną skłonność dzieci do poznawania świata.
celom - nie rozwija wszechstronnie dziecka. Przeciwnie, ogranicza jego horyzont myślenia, sprowadzając go do powtarzania akceptowanych przez nauczyciela schematów. Narzucając dzieciom „właściwy i poprawny” sposób myślenia, zgodny z wcześniej opracowanymi scenariuszami lekcji, nauczyciele blokują naturalną skłonność dzieci do poznawania świata.
Prof. D. Klus - Stańska
„Po co nauczyciele pytają uczniów?”
Warto wiedzieć
Dziecko i jego właściwości rozwojowe
W centrum rozważań Montessori znajduje się dziecko oraz okres dzieciństwa, jako najistotniejszy etap
w kształtowaniu się osobowości człowieka.
Celem rozwoju dziecka jest stopniowe zdobywanie niezależności, które dokonuje się w trakcie rozwoju biologicznego - dojrzewanie organów, oraz psychicznego - rozwój inteligencji kierowanej przez psychikę i ruch.
Montessori wskazując na to kim jest dziecko, uczy poszanowania jego godności oraz nowej miłości względem niego. Uważa, że niezbędne jest, aby dziecko doskonaliło się samo poprzez własną aktywność oraz rozwijało inteligencję dzięki dokonywanym przez siebie doświadczeniom. Kładzie nacisk na zdobywanie niezależności przez dziecko, która prowadzi do rozwoju autonomii, rozumianej przez Montessori jako wyraz respektowania innych osób.
Etapy rozwoju dziecka według Marii Montessori i ich charakterystyka
Montessori dzieli rozwój człowieka na cztery sześcioletnie etapy. Pierwszy etap to wczesne dzieciństwo (infanzia), od narodzenia do szóstego roku życia. Drugi etap to późne dzieciństwo (fanciullezza), który trwa od ukończenia szóstego roku życia do dwunastego. Trzeci to okres dorastania (adolescenza), od ukończenia dwunastego do osiemnastego roku życia. Po osiemnastym roku życia człowiek wkracza w czwarty etap, który nazywa etapem dojrzałości (maturità).
Dodatkowo każdy z tych etapów dzieli na dwa trzyletnie podokresy. Dziecko w pierwszym i trzecim etapie, zdaniem autorki, zasługuje na szczególną uwagę i troskę ze względu na ważność i szybkość przemian, jakie się w tym czasie dokonuje. Natomiast pierwsze dwa etapy nazywa okresami szczególnej wrażliwości, w których życie psychiczne dziecka podąża za wewnętrznym przewodnikiem, decydującym o jego rozwoju i komunikacji. Zwraca również uwagę na zależność między etapami. Każdy wcześniejszy etap stanowi podstawę dla prawidłowego rozwoju w następnym.
Barbara Surma, Dziecko w twórczości pedagogicznej włoskiej lekarki Marii Montessori (1870-1952),
"Rocznik Wydz. Ped. WSF-P IGNATIANUM w Krakowie", Kraków 2004, s. 125-141.
W centrum rozważań Montessori znajduje się dziecko oraz okres dzieciństwa, jako najistotniejszy etap
w kształtowaniu się osobowości człowieka.
Celem rozwoju dziecka jest stopniowe zdobywanie niezależności, które dokonuje się w trakcie rozwoju biologicznego - dojrzewanie organów, oraz psychicznego - rozwój inteligencji kierowanej przez psychikę i ruch.
Montessori wskazując na to kim jest dziecko, uczy poszanowania jego godności oraz nowej miłości względem niego. Uważa, że niezbędne jest, aby dziecko doskonaliło się samo poprzez własną aktywność oraz rozwijało inteligencję dzięki dokonywanym przez siebie doświadczeniom. Kładzie nacisk na zdobywanie niezależności przez dziecko, która prowadzi do rozwoju autonomii, rozumianej przez Montessori jako wyraz respektowania innych osób.
Etapy rozwoju dziecka według Marii Montessori i ich charakterystyka
Montessori dzieli rozwój człowieka na cztery sześcioletnie etapy. Pierwszy etap to wczesne dzieciństwo (infanzia), od narodzenia do szóstego roku życia. Drugi etap to późne dzieciństwo (fanciullezza), który trwa od ukończenia szóstego roku życia do dwunastego. Trzeci to okres dorastania (adolescenza), od ukończenia dwunastego do osiemnastego roku życia. Po osiemnastym roku życia człowiek wkracza w czwarty etap, który nazywa etapem dojrzałości (maturità).
Dodatkowo każdy z tych etapów dzieli na dwa trzyletnie podokresy. Dziecko w pierwszym i trzecim etapie, zdaniem autorki, zasługuje na szczególną uwagę i troskę ze względu na ważność i szybkość przemian, jakie się w tym czasie dokonuje. Natomiast pierwsze dwa etapy nazywa okresami szczególnej wrażliwości, w których życie psychiczne dziecka podąża za wewnętrznym przewodnikiem, decydującym o jego rozwoju i komunikacji. Zwraca również uwagę na zależność między etapami. Każdy wcześniejszy etap stanowi podstawę dla prawidłowego rozwoju w następnym.
Barbara Surma, Dziecko w twórczości pedagogicznej włoskiej lekarki Marii Montessori (1870-1952),
"Rocznik Wydz. Ped. WSF-P IGNATIANUM w Krakowie", Kraków 2004, s. 125-141.
Według Marii Montessori dziecko przyjmuje istniejące zasady jako swoje, przez co czuje,
że jest odpowiedzialne za swoje czyny. Jest to aktywna dyscyplina osiągana, gdy dziecko jest „panem samego siebie i kiedy może w konsekwencji kontrolować się, aby przestrzegać zasad życia.” Definicja Montessori może być zastąpiona takimi pojęciami jak samodyscyplina lub samokontrola. Każde dziecko posiada wewnętrzną dyscyplinę, rozwijaną dzięki wolności w otoczeniu Montessori, a rolą nauczyciela jest pomoc w jej rozwijaniu poprzez zajęcia odpowiadające ich wewnętrznym potrzebom, ponieważ „pierwsze objawy dyscypliny mają swoje źródło w pracy”.
Definicja wolności według Marii Montessori
Bardzo często ludzie myślą o wolności jako o „robieniu tego co się chce”. Jednak w otoczeniu Montessori jest tak, jak powiedział pewien mały chłopiec: „to nie jest tak, że robimy to co chcemy - my chcemy tego, co tu robimy”. Prawdziwa wolność nie może istnieć bowiem bez samodyscypliny i rozwoju umiejętności samodzielnego myślenia oraz działania. Dziecko i wychowawca pracują wspólnie, aby zbudować społeczność. Dziecko uczy się przestrzegania zasad, ale ma możliwość wyboru zajęcia. Wynikiem tej wolność jest samodyscyplina, koncentracja, indywidualność i umiejętność nawiązywania kontaktów społecznych. „Dziecko nie wykonuje ćwiczenia, ponieważ sprawia mu to przyjemność - ono znajduje przyjemność w zadaniu, które decyduje się wykonać.” Zadanie staje się dla dziecka taką radością, że zapomina ono o sobie i nawet materialne nagrody nie mają na nie wpływu. Dziecko, które samo wybierze sobie pracę wykonuje ją kilkakrotnie bez poczucia frustracji. Jest zaabsorbowane samodyscypliną i kiedy w końcu uda mu się wykonać ćwiczenie uśmiechnie się radośnie. Dziecko posiadające ten rodzaj wolności nie tylko samodzielnie wybiera, ale również jest posłuszne swoim wewnętrznym wskazówkom. Według Marii Montessori dziecko „podąża długą i wąską drogą do perfekcji i staje się panem własnego domu”.
Dyscyplina i wolności jako dwie strony medalu
„Bycie wolnym oznacza umiejętność samokontroli (samodyscypliny)”. Dziecko nie traci czasu na bezcelowe zajęcia i nie jest przez nie pobudzane. Zamiast tego samodzielnie wybiera sobie pracę, która mu się podoba i jest na tyle skoncentrowane, że inne bodźce pozostają niezauważone. Kiedy zaangażuje się w wykonywane przez siebie zadanie pojawia się dyscyplina. E.M. Standing w swojej książce „Maria Montessori - jej życie i praca” sugeruje, że prawdziwa wolność wyboru połączona jest z możliwością myślenia i rozumowania, ponieważ każdy akt wyboru poprzedzany jest przez aktywność intelektualną, czyli ocenę. Myśląc o dziecku, które każdą czynność poprzedza przemyśleniem i oceną opisalibyśmy je jako dziecko zdyscyplinowane. Według Standing dziecko zdyscyplinowane to również dziecko mające wolność wyboru. Musimy sobie jednak zdawać sprawę, że wolność jest niezbędna do osiągnięcia prawdziwego posłuszeństwa. Jest to jednak „dobrowolne posłuszeństwo”, które jest wybrane przez dziecko, a nie narzucone. Wola i posłuszeństwo idą razem ręka w rękę, umiejętność bycia posłusznym zależy od rozwoju u dziecka siły woli. Dlatego musimy wzmacniać wolę dziecka, aby mogło być posłuszne i kontrolować się, czyli osiągnąć samodyscyplinę.
Dyscyplina i wolności w otoczeniu Montessori
Maria Montessori opisała swoją klasę słowami: „Pomimo swobodnego zachowania dzieci sprawiały wrażenie niezwykle zdyscyplinowanych”. Ten rodzaj dyscypliny można osiągnąć dzięki odpowiednio przygotowanemu otoczeniu, które zawiera jednak pewne ograniczenia tzn. zachęca ono tylko do dobrych zajęć, ponieważ prowadzą one do porządku, harmonii, samorozwoju i dyscypliny. W tak przygotowanym otoczeniu nauczyciele są tylko biernymi obserwatorami, którzy dostarczają odpowiednich materiałów. Fakt, że dziecko dokonuje samodzielnego wyboru zadania pozwala na samodzielną naukę i przynosi satysfakcję. Wolność dziecka powinna być ograniczona jedynie przez wspólne dobro, jego formą jest to co nazywamy dobrym wychowaniem. Dziecko samo wybiera zajęcia, jednak kiedy jego zachowanie zaczyna szkodzić lub obrażać innych, zostanie powstrzymane.
ŹRÓDŁO: http://pobiedziska.edu.pl/o-nas/pedagogika-montessori
Definicja wolności według Marii Montessori
Bardzo często ludzie myślą o wolności jako o „robieniu tego co się chce”. Jednak w otoczeniu Montessori jest tak, jak powiedział pewien mały chłopiec: „to nie jest tak, że robimy to co chcemy - my chcemy tego, co tu robimy”. Prawdziwa wolność nie może istnieć bowiem bez samodyscypliny i rozwoju umiejętności samodzielnego myślenia oraz działania. Dziecko i wychowawca pracują wspólnie, aby zbudować społeczność. Dziecko uczy się przestrzegania zasad, ale ma możliwość wyboru zajęcia. Wynikiem tej wolność jest samodyscyplina, koncentracja, indywidualność i umiejętność nawiązywania kontaktów społecznych. „Dziecko nie wykonuje ćwiczenia, ponieważ sprawia mu to przyjemność - ono znajduje przyjemność w zadaniu, które decyduje się wykonać.” Zadanie staje się dla dziecka taką radością, że zapomina ono o sobie i nawet materialne nagrody nie mają na nie wpływu. Dziecko, które samo wybierze sobie pracę wykonuje ją kilkakrotnie bez poczucia frustracji. Jest zaabsorbowane samodyscypliną i kiedy w końcu uda mu się wykonać ćwiczenie uśmiechnie się radośnie. Dziecko posiadające ten rodzaj wolności nie tylko samodzielnie wybiera, ale również jest posłuszne swoim wewnętrznym wskazówkom. Według Marii Montessori dziecko „podąża długą i wąską drogą do perfekcji i staje się panem własnego domu”.
Dyscyplina i wolności jako dwie strony medalu
„Bycie wolnym oznacza umiejętność samokontroli (samodyscypliny)”. Dziecko nie traci czasu na bezcelowe zajęcia i nie jest przez nie pobudzane. Zamiast tego samodzielnie wybiera sobie pracę, która mu się podoba i jest na tyle skoncentrowane, że inne bodźce pozostają niezauważone. Kiedy zaangażuje się w wykonywane przez siebie zadanie pojawia się dyscyplina. E.M. Standing w swojej książce „Maria Montessori - jej życie i praca” sugeruje, że prawdziwa wolność wyboru połączona jest z możliwością myślenia i rozumowania, ponieważ każdy akt wyboru poprzedzany jest przez aktywność intelektualną, czyli ocenę. Myśląc o dziecku, które każdą czynność poprzedza przemyśleniem i oceną opisalibyśmy je jako dziecko zdyscyplinowane. Według Standing dziecko zdyscyplinowane to również dziecko mające wolność wyboru. Musimy sobie jednak zdawać sprawę, że wolność jest niezbędna do osiągnięcia prawdziwego posłuszeństwa. Jest to jednak „dobrowolne posłuszeństwo”, które jest wybrane przez dziecko, a nie narzucone. Wola i posłuszeństwo idą razem ręka w rękę, umiejętność bycia posłusznym zależy od rozwoju u dziecka siły woli. Dlatego musimy wzmacniać wolę dziecka, aby mogło być posłuszne i kontrolować się, czyli osiągnąć samodyscyplinę.
Dyscyplina i wolności w otoczeniu Montessori
Maria Montessori opisała swoją klasę słowami: „Pomimo swobodnego zachowania dzieci sprawiały wrażenie niezwykle zdyscyplinowanych”. Ten rodzaj dyscypliny można osiągnąć dzięki odpowiednio przygotowanemu otoczeniu, które zawiera jednak pewne ograniczenia tzn. zachęca ono tylko do dobrych zajęć, ponieważ prowadzą one do porządku, harmonii, samorozwoju i dyscypliny. W tak przygotowanym otoczeniu nauczyciele są tylko biernymi obserwatorami, którzy dostarczają odpowiednich materiałów. Fakt, że dziecko dokonuje samodzielnego wyboru zadania pozwala na samodzielną naukę i przynosi satysfakcję. Wolność dziecka powinna być ograniczona jedynie przez wspólne dobro, jego formą jest to co nazywamy dobrym wychowaniem. Dziecko samo wybiera zajęcia, jednak kiedy jego zachowanie zaczyna szkodzić lub obrażać innych, zostanie powstrzymane.
ŹRÓDŁO: http://pobiedziska.edu.pl/o-nas/pedagogika-montessori
Wszystkie materiały dydaktyczne Montessori są dostosowane do poziomu rozwojowego dziecka.
Materiał jest ciekawy dlatego dziecko samo chętnie po niego sięga. Materiał jest tak zaprojektowany, że posiada „kontrolę błędu”, czyli dziecko samo zauważa, że popełniło błąd, bez potrzeby ingerencji z zewnątrz. Materiały Montessori mają możliwość stopniowania trudności.
W tradycyjnej placówce dzieci pracują prawie wyłącznie w oparciu o podręczniki i zeszyty.
Zeszyty ćwiczeń bazują na prostych operacjach myślowych typu: dorysuj, pokoloruj, oblicz, co jest męczące, powtarzalne i mało rozwijające.
Materiał jest ciekawy dlatego dziecko samo chętnie po niego sięga. Materiał jest tak zaprojektowany, że posiada „kontrolę błędu”, czyli dziecko samo zauważa, że popełniło błąd, bez potrzeby ingerencji z zewnątrz. Materiały Montessori mają możliwość stopniowania trudności.
W tradycyjnej placówce dzieci pracują prawie wyłącznie w oparciu o podręczniki i zeszyty.
Zeszyty ćwiczeń bazują na prostych operacjach myślowych typu: dorysuj, pokoloruj, oblicz, co jest męczące, powtarzalne i mało rozwijające.
Kary i nagrody według pedagogiki Montessori są elementem zniewolenia dziecka, dlatego w Montessori nie ich nie stosuje. Dziecko nie uczy się dla rodzica, nauczyciela ale dla własnej satysfakcji.
Kary i nagrody w konwencjonalnej edukacji odgrywają kluczową rolę. Pozwala on na utrzymanie dyscypliny w klasie.
Kary i nagrody w konwencjonalnej edukacji odgrywają kluczową rolę. Pozwala on na utrzymanie dyscypliny w klasie.
Grupy dzieci w tym samym wieku budują atmosferę rywalizacji i porównywania się. Dzieci pracują nad tym samym zagadnieniem w tempie narzucanym przez nauczyciela. Dzieci rywalizują o oceny, nagrody i aprobatę nauczyciela. Praca z dzieckiem, które nie nadąża lub wyprzedza program nosi nazwę "praca z dzieckiem trudnym".
Klasa, w której uczy się grupa mieszana wiekowo, jest naturalnym rozwiązaniem. Dzieci na różnych poziomach rozwoju poznawczego uczą się od siebie na wzajem co wzbogaca je społecznie, pozwala im zrozumieć potrzeby zarówno młodszych jak i starszych, uczy akceptacji, tolerancji, wspólnego rozwiązywania problemów.
Klasa, w której uczy się grupa mieszana wiekowo, jest naturalnym rozwiązaniem. Dzieci na różnych poziomach rozwoju poznawczego uczą się od siebie na wzajem co wzbogaca je społecznie, pozwala im zrozumieć potrzeby zarówno młodszych jak i starszych, uczy akceptacji, tolerancji, wspólnego rozwiązywania problemów.
Prowadzi lekcje indywidualnie lub w małych grupach. Nauczyciel ma za zadanie taki dobór materiału, aby dostosować go do indywidualnych potrzeb dziecka ( ani za łatwy ani za trudny). Nauczyciel nigdy nie porównuje dzieci, nie podkreśla różnic miedzy dziećmi dzięki temu buduje motywację wewnętrzną dziecka oraz jego poczucie wartości. Dziecko nigdy nie czuje się gorsze co jest podstawą do osiągania sukcesów w dorosłym życiu.
W edukacji konwencjonalnej nauczyciel referuje temat, lekcja powinna być dopasowana do wszystkich uczniów. Nauczyciel przekazuje wiedzę. Poziom jest uśredniony, zdolniejsze dzieci się nudzą, dzieci mniej zdolne często nie są w stanie nadążyć. Nauczyciel nieustannie porównuje dzieci, wystawia im oceny, dzięki czemu w klasie szybko dochodzi do podziału, kto uczy się dobrze a kto źle. W rezultacie niektóre dzieci wywyższają się inne nie doceniają własnych osiągnięć.
W edukacji konwencjonalnej nauczyciel referuje temat, lekcja powinna być dopasowana do wszystkich uczniów. Nauczyciel przekazuje wiedzę. Poziom jest uśredniony, zdolniejsze dzieci się nudzą, dzieci mniej zdolne często nie są w stanie nadążyć. Nauczyciel nieustannie porównuje dzieci, wystawia im oceny, dzięki czemu w klasie szybko dochodzi do podziału, kto uczy się dobrze a kto źle. W rezultacie niektóre dzieci wywyższają się inne nie doceniają własnych osiągnięć.
